پرسش های متداول

با توجه به مراجعات انجام گرفته به انجمن‏های علمی دانشجويی و سوالات متداول علاقمندان در مورد نحوه ثبت اختراع در کشور، در شرح  اين خبر به سوالات اين عزيزان پاسخ داده شده است. اميد است که راه‏گشای مخترعين عزيز قرار گيرد.

سوالات متداول :

1 - برای ثبت اختراع به کجا مراجعه کنيم؟

برای ثبت اختراع بايد به اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی واقع در تهران، خيابان ميرداماد، تقاطع بزرگراه مدرس- ميرداماد، مراجعه شود.

2-  آيا به جز تهران ثبت اختراع در جای ديگری صورت می‌گيرد؟

خير، در حال حاضر ثبت اختراع فقط در تهران و در اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی انجام می‌گيرد.

3) چه نوع اختراعاتی قابل ثبت‌اند؟

اختراعاتی قابل ثبت‌‌اند که جديد بوده و حاوی گامی ابتکاری و دارای کاربرد صنعتی باشند.

4) چه نوع اختراعاتی از حيطه حمايت از اختراع خارج خواهند بود؟

موارد زير از حيطه حمايت از اختراع خارج‌اند: 1) کشفيات، نظريه‌های علمی و روشها رياضی 2) طرحها و قواعد يا روشهای انجام کار تجارت و آنچه برای فعاليتهای صرفاً فکری يا بازی کردن می‌باشند. 3) روش معالجه بدن انسان يا حيوان از طريق درمان يا جراحی و همچنين روشهای تشخيص بيماريها که روی بدن انسان يا حيوان انجام می‌‌گيرند.

5) برای ثبت اختراع چه مدارکی لازم است؟

برای ثبت اختراع بايد مدارک زير تکميل و به اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی تحويل گردد:
• اظهارنامه ثبت اختراع در 3 نسخه: اظهارنامـه ثبت اختـراع فـرم مخصوصـی است که جزء اوراق بهادار می‌باشد و متقاضی می‌بايستی از واحد گردش اوراق بهادار مستقر در اداره کـل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی آن را تهيه و نسبت به تکميل و امضاء آن اقدام نمايد (نمونه‌ای از اين فرم در انتهای پرسش و پاسخ آمده است)
• توصيف مشروح اختراع در 3 نسخه: اختراع مورد ادعای مختـرع بـايد به طور کـامل شرح داده شود. در شرح اختراع بايد تمام جنبه‌های اختراع ادعايی به طور واضح بيان گردد. در تهيه شرح اختراع از کاغذای A4 استفاده شود.
• نقشه‌های اختراع در 3 نسخه: نقشه کامل اختراع بايد با مرکب و از روی مقيـاس متـری تهيه و ذيل نقشه‌ها را متقاضی يا وکيل او امضاء نمايند. نقشه‌های اختراع بايد روی کاغذ 34 سانتی‌متـر طـول و 22 سانتی‌متـر عـرض رسـم گردند و فقط از يک روی کاغذ استفاده شود.
• ادعا در 3 نسخه: اينکه اختراع با ارائه راه‌حل عملی چه مشکلی را حـل مـی‌کنـد و چه مزايايـی دارد و اطلاعاتـی کـه ميزان حمايت ناشی از حق ثبت را مشخص نمايد.
• فتوکپی شناسنامه مخترع يا مخترعين
• قبض رسيد بانکی حق‌الثبت اظهارنامه تقاضای ثبت اختراع

6) آيا برای ثبت اختراع حتماً‌ بايد خود مخترع اقدام نمايد؟

خير، تقاضای ثبت اختراع می‌تواند توسط وکيل متقاضی انجام شود. در اين صورت تقاضانامه بايد همراه اصل وکالتنامه با رونوشت يا فتوکپی برابر اصل شده ضميمه اظهارنامه شود.

7) سيستم ثبت اختراع در کشور ما چگونه است؟

سيستم ثبت اختراع در کشور ما، سيستم اعلامی است. بر اساس اين سيستم، ثبت اختراع طبق ادعای مخترع صورت می‌گيرد. يعنی ادعای مخترع مقرون به صحت تلقی شده و به شرط عدم سابقه ثبت، ادعای مخترع (با رعايت اينکه اختراع در حيطه حمايت ثبت قرار دارد يا خير/ بند 4 پرسش و پاسخ) به ثبت می‌رسد.

8) اعتبار ورقه (سند) اختراع چند سال است؟

در حقوق ايران مدت اعتبار ورقه ثبت اختراع به تقاضای مخترع 5 يا 10 يا 15 و يا منتهی به 20 سال خواهد بود که بايد صراحتاً در ورقه ثبت اختراع قيد شود.

9) در صورت قبول يا رد اختراع چه اقداماتی انجام می‌گيرد؟

• در صورت قبول اختراع مراتب ثبت اختراع به صورت آگهی تهيه شده و جهت درج در روزنامه رسمی کشور تحويل متقاضی يا وکيل او می‌گردد. پس از درج در روزنامه رسمی يک نسخه از روزنامه به اداره مالکيت صنعتی ارائه و گواهينامه ثبت اختراع توسط اداره مزبور کامل شده و يک نسخه از توصيف، ادعا و نقشه اختراع ضميمه و قيطان‌‌کشی شده با امضاء مدير کل و ممهور به مهر اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی تسليم متقاضی يا وکيل قانونی او می‌شود.
  • در صورت رد اختراع، کتباً (برگ اخطار اداری) به متقاضی يا وکيل قانونی او ابلاغ می‌گردد. در اين صورت متقاضی يا وکيل قانونی او می‌تواند، ظرف 10 روز از تاريخ ابلاغ رد اظهارنامه نسبت به تقديم دادخواست و شکايت از تصميم اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی به مراجع ذيصلاح قضايی مستقر در تهران اقدام نمايد. چنانچه در مدت 10 روز از تاريخ ابلاغ تصميم اداره مالکيت صنعتی نسبت به تقديم دادخواست اقدام نشود، ديگر ادعا در مراجع ذيصلاح قضايی مسموع نخواهد بود.

10) ارزيابی و تأييد علمی اختراع چيست و مرجع قانونی آن کجاست؟

منظور از ارزيابی و تأييد علمی اختراع جستجو و بررسی علمی سند اختراع توسط متخصصين مربوطه با استفاده از تجارب علمی، مشاوره‌ها و بانکهای اطلاعاتی داخلی و خارجی است و طبق قانون اين ارزيابی توسط وزارت علوم، تحقيقات و فناوری و از طريق مراکز علمی، تحقيقاتی کشور صورت می‌گيرد.

11) آيا ارزيابی و تأييد علمی اختراع اجباری است؟

خير، اختياری است. تقاضا برای ارزيابی و تأييد علمی اختراع هم می‌تواند از طريق شخص متقاضی و هم از طريق اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی صورت گيرد.

12) آيا ارزيابی و تأييد علمی اختراع هزينه‌ای دربر دارد؟

در حال حاضر خير.

13) آيا برای ارزيابی و تأييد اختراع شرايط خاصی وجود دارد؟

برای پذيرش تقاضای ارزيابی و تأييد علمی اختراع شرايط زير ضروری است:
1-13) ثبت اوليه اختراع در مراجع حقوقی (اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی) و ارائه ورقه ثبت
2-13) ارائه تقاضای ارزيابی و تأييد علمی اختراع، همراه با مدارک کامل و مستند اختراع ثبت شده
3-13) ارزيابی و تأييد علمی اختراع بيش از 2 بار انجام نخواهد گرفت (بدين معنی که در صورت رد اعتبار علمی اختراع متقاضی تنها يکبار ديگر ارزيابی علمی آن توسط مرجع ديگری غير از مرجع بررسی کننده اوليه، امکانپذير است).

14) برای درخواست ارزيابی و تأييد علمی اختراع به کجا بايد مراجعه کرد؟

برای درخواست ارزيابی و تأييد علمی اختراع لازم است که به ”اداره کل امور نوآوران و ارزشيابی فناوري“ واقع در تهران، خيابان انقلاب، ميدان فردوسی، خيابان فرصت جنوبی، شماره 71، طبقه پنجم مراجعه شود. علاوه بر اداره کل امور نوآوران و ارزشيابی فناوری برای ارزيابی و تأييد علمی اختراع می‌توان به مراجع منطقه‌ای زير نيز مراجعه کرد.
1) تهران بزرگ: سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ايران، دانشگاه تهران (واحدهای IP)

2) مرجع منطقه‌ای مرکزی کشور، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان (واحد IP)

3) مرجع منطقه‌‌ای جنوب کشور، شيراز، دانشگاه شيراز (واحد IP)

4) مرجع منطقه‌ای شرق کشور، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد (واحدIP )

5) مرجع منطقه‌ای شمال‌غربی کشور، تبريز، دانشگاه تبريز (واحد IP)

15) برای درخواست حمايت از تکميل اختراع و تجاری کردن اختراع به کجا می‌توان مراجعه کرد؟

برای درخواست حمايت از تکميل اختراع می‌توان مستقيماً به ”مراکز رشد“ و برای تجاری کردن اختراع مستقيماً به ”پارکهای فناوري“ مراجعه کرد. علاوه بر موارد فوق، کليه مراجع منطقه‌ای (مراجع مندرج در بند 14) و اداره کل امور نوآوران و ارزشيابی فناوری آماده راهنمايی و معرفی متقاضيان به مراکز رشد و پارکهای فناوری و ديگر نهادها و سازمانهای حمايت کننده از نوآوران، هستند. نشانی، تلفن و نمابر کليه مراکز رشد و پارکهای فناوری را می‌توان از اداره کل امور نوآوران و ارزشيابی فناوری دريافت کرد.

16) آيا برای ثبت اختراع در خارج از کشور حمايت مالی صورت می‌گيرد؟

بله، مخترعينی که اختراعات آنها واجد شرايط زير باشند می‌توانند از حمايت مالی ثبت در خارج از کشور به ميزان 50 درصد کل هزينه برخوردار شوند.

 1-16) اختراع آنها در داخل کشور (اداره کل ثبت شرکتها و مالکيت صنعتی) به ثبت رسيده باشد.
2-16) ارزيابی و تأييد علمی از وزارت علوم، تحقيقات و فناوری (از طريق اداره کل امور نوآوران و ارزشيابی فناوری و يا مراجع منطقه‌ای مندرج در بند 14) دريافت کرده باشند.

3-16) وکيل قانونی خود را انتخاب و معرفی کرده باشند.

4-16) برای اختراع خود طرح کسب و کار (Business plan) تهيه کرده باشند.

5-16) فرمهای مربوط به WPIS را تکميل کرده باشد.

6-16) مجوز حمايت مالی را از ”کميته تخصصی ثبت اختراعات در خارج“ کسب کرده باشند.